Τι είναι η εμμηνόπαυση;
Εμμηνόπαυση είναι η παύση της λειτουργίας των ωοθηκών. Είναι μία φυσιολογική κατάσταση που συμβαίνει στις γυναίκες σε ηλικία 51 ετών κατά μέσο όρο.
Τι είναι η θεραπεία υποκατάστασης;
Θεραπεία υποκατάστασης είναι η λήψη ορμονών για την εξάλειψη των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. Πρόκειται για οιστρογόνα που μπορούν να συνδυάζονται με κάποιο προγεσταγόνο. Τα οιστρογόνα κυκλοφορούν σε μορφή δισκίων, κολπικών υποθέτων ή αλοιφών και αυτοκόλλητων. Τα προγεσταγόνα μπορεί και αυτά να είναι σε μορφή δισκίων ή αυτοκόλλητων, ή υπό τη μορφή ενδομήτριας συσκευής.
Επίσης υπάρχει και η Τιμπολόνη που είναι ένα συνθετικό στεροειδές με μεικτή ορμονική δράση (οιστρογονική, προγεσταγονική και ήπια ανδρογονική).
Ποιές είναι οι κύριες ενδείξεις για μια τέτοια θεραπεία;
Οι κύριες ενδείξεις είναι η παρουσία αγγειοκινητικών συμπτωμάτων, όπως οι εξάψεις και οι νυχτερινές εφιδρώσεις με ή χωρίς διαταραχή του ύπνου, η ξηρότητα του κόλπου και η μείωση της libido. Αγγειοκινητικά συμπτώματα εμφανίζονται στο 80% των γυναικών, ενώ στο 20% αυτών είναι αρκετά έντονα. Η διάρκεια των συμπτωμάτων είναι κατά μέσο όρο 4 έτη, αλλά σε ποσοστό 10% των γυναικών ενδέχεται να συνεχιστούν έως και για 12 έτη.
Μια άλλη ένδειξη είναι η πρόωρη εμμηνόπαυση, που μπορεί να οφείλεται σε πρωτοπαθείς αιτίες ή να είναι υποφυσιακής αιτιολογίας.
Πόσο αποτελεσματική είναι αυτή η θεραπεία;
Αυτή τη στιγμή η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία για την εξάλειψη των αγγειοκινητικών συμπτωμάτων. Όλες οι μελέτες έχουν δείξει σημαντική μείωση στη συχνότητα αλλά και στην ένταση των συμπτωμάτων. Επίσης μειώνει σε σημαντικό βαθμό τον κίνδυνο καταγμάτων (στα πλαίσια της οστεοπόρωσης), βελτιώνει την ξηρότητα του κόλπου και τη σεξουαλική λειτουργία, ενώ μπορεί να βελτιώσει τον ύπνο, τυχόν μυϊκούς πόνους και γενικά την ποιότητα ζωής.
Πόσο ασφαλής είναι σαν θεραπεία; Υπάρχουν κάποιοι κίνδυνοι;
Για τις περισσότερες γυναίκες, θεραπεία έως και 5 έτη είναι ασφαλής και αποτελεσματική. Σε ορισμένες γυναίκες όμως υπάρχουν σχετικές αντενδείξεις και αυτό βέβαια εξαρτάται από το ιατρικό ιστορικό κάθε γυναίκας. Οι κύριοι κίνδυνοι της θεραπείας υποκατάστασης είναι η θρομβοεμβολική νόσος, το εγκεφαλικό επεισόδιο, η καρδιαγγειακή νόσος, ο καρκίνος του μαστού και του ενδομητρίου και η χολοκυστίτιδα. Δεν υπάρχουν απόλυτες αντενδείξεις για τη θεραπεία υποκατάστασης. Θα πρέπει όμως να αποφεύγεται ή να διακόπτεται σε γυναίκες με ιστορικό ή νέα διάγνωση κάποιας από τις νόσους που αναφέραμε.
Πότε και πως ξεκινάει μια γυναίκα θεραπεία και τι παρακολούθηση χρειάζεται;
Κατ’ αρχήν κάθε θεραπεία πρέπει να δίνεται από κάποιο ενδοκρινολόγο ο οποίος θα αποφανθεί για την αιτία της εμμηνόπαυσης. Έπειτα θα συζητήσει με την ασθενή για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της ορμονικής υποκατάστασης.
Παράλληλα πρέπει να παρακολουθείται και η επίπτωση των σκευασμάτων στο οστό της γυναίκας ,καθώς η οστεοπόρωση είναι ένας από τους κύριους κινδύνους που θα την απασχολήσουν στο εγγύς μέλλον.
Για τι διάστημα μπορεί μια γυναίκα να παίρνει θεραπεία υποκατάστασης;
Δεν υπάρχει ελάχιστο ή μέγιστο όριο διάρκειας της θεραπείας. Η διακοπή της θεραπείας οδηγεί σε επανεμφάνιση των συμπτωμάτων σε ποσοστό 50%. Πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν η επίπτωση των συμπτωμάτων στην ποιότητα ζωής της γυναίκας.