Η παχυσαρκία ορίζεται ως η παθολογικά αυξημένη εναπόθεση λίπους στο ανθρώπινο σώμα. Το φαινόμενο της παχυσαρκίας απασχολεί πλέον το σύγχρονο άνθρωπο, είτε για λόγους αισθητικής είτε για λόγους υγείας.
Τα τελευταία χρόνια η ιατρική επιστήμη απέδειξε ότι η παχυσαρκία δεν αποτελεί μόνο ένα υποκειμενικό-αισθητικό πρόβλημα αλλά μία νοσογόνο κατάσταση με σοβαρές επιπλοκές. Επιπλέον η παχυσαρκία επιβαρύνει την ψυχο-κοινωνική κατάσταση του ατόμου. Είναι αίτιο μιας συνεχούς λειτουργικής ενόχλησης, προκαλεί δυσχέρειες στην πρόσληψη σε εργασία αλλά και στην αποδοτικότητα λόγω αναγκαστικών αναρρωτικών αδειών. Το αυξημένο σωματικό βάρος είναι πηγή ρατσισμού σε κάθε ηλικία και αίτιο κατάθλιψης.
Σε μία μελέτη που έγινε σε νέους που παρακολουθήθηκαν για 8 χρόνια και δημοσιεύθηκε στην ιατρική εφημερίδα της Νέας Αγγλίας το 1993, βρέθηκε ότι το επιπλέον βάρος είναι αιτία μειωμένης επιτυχίας σε επαγγελματικό, οικονομικό και συναισθηματικό επίπεδο.
Σκοπός του παρόντος κειμένου είναι να προσφέρει με απλό και κατανοητό τρόπο, χρήσιμες πληροφορίες για το μέγεθος του προβλήματος και τις επιπτώσεις της παχυσαρκίας, αλλά και να ενημερώσει για τις λύσεις που υπάρχουν.
Η παχυσαρκία αποτελεί παγκοσμίως τη δεύτερη κατά σειρά (μετά το κάπνισμα) αιτία θανάτων που μπορούν να αποφευχθούν. Αυτή τη στιγμή πάνω από 1 δις άνθρωποι στη γη είναι παχύσαρκοι. Στην Ελλάδα το 22,5% του πληθυσμού (26% των γυναικών και 18,2% των ανδρών) είναι παχύσαρκοι. Όσον αφορά την παιδική παχυσαρκία, τα ελληνόπουλα είναι τα παχύτερα στην Ευρώπη.
Οι παχύσαρκοι ασθενείς (άνδρες και γυναίκες) έχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν:
Σακχαρώδη διαβήτη
Υπέρταση
Στεφανιαία νόσο
Δυσλιπιδαιμία
Εγκεφαλικό επεισόδιο
Καρκίνο (εντέρου και προστάτη οι άνδρες, μήτρας και χοληδόχου κύστεως οι γυναίκες)
Χολολιθίαση και
Άπνοια στον ύπνο.
Συνέπεια όλων αυτών η παχυσαρκία μειώνει σοβαρά το προσδόκιμο ζωής. Ο μέσος όρος ζωής στους πάσχοντες από νοσογόνο παχυσαρκία λιγοστεύει κατά 20 χρόνια.
ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΒΑΡΟΥΣ.
Πριν ξεκινήσουμε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους, είναι φρόνιμο να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό σε θέματα παχυσαρκίας για να μας βοηθήσει στην επιλογή κατάλληλης αγωγής, να παρακολουθεί την προσπάθεια μας και να μας παρέχει συμβουλές και υποστήριξη.
Α΄ΒΗΜΑ: Καθορισμός του μεγέθους του προβλήματος- Για να αποφασίσει ποιά αγωγή ή ποιός συνδυασμός παρεμβάσεων θα φέρει το καλύτερο αποτέλεσμα ο ιατρός σας θα πρέπει να καθορίσει το βαθμό της παχυσαρκίας και την κατανομή του σωματικού λίπους.
Ο επιστημονικός τρόπος εκτίμησης του βαθμού παχυσαρκίας γίνεται με το δείκτη μάζας σώματος (Δ.Μ.Σ). Ο υπολογισμός του δείκτη γίνεται με τη διαίρεση του σωματικού βάρους σε κιλά διά του τετραγώνου του ύψους μετρημένο σε μέτρα. Για παράδειγμα ένας άνθρωπος με βάρος 80 κιλά και ύψος 1,80 μέτρα έχει δείκτη σωματικής μάζας 80/1,8*1,8 = 24,6. Ο φυσιολογικός ΔΜΣ κυμαίνεται από 18,5 μέχρι 25, με ΔΜΣ από 25-30 το άτομο θεωρείται υπέρβαρο ενώ δείκτης άνω των 30 θεωρείται παχυσαρκία.
Η κατανομή του σωματικού λίπους καθορίζεται από τη μέτρηση της περιμέτρου μέσης. Τιμές περιμέτρου μέσης >88 cm στις γυναίκες και >102 cm στους άνδρες υποδηλώνουν υπερβολική εναπόθεση λίπους στην κοιλιακή χώρα (κοιλιακή ή ανδροειδούς τύπου παχυσαρκία).
Β΄ΒΗΜΑ: Καθορισμός του στόχου όσον αφορά την απώλεια βάρους- Πριν ξεκινήσουμε τις προσπάθειες για απώλεια βάρους, είναι απαραίτητο να θέσουμε ένα ρεαλιστικό στόχο.Πρέπει να ξέρουμε πως σε ένα άτομο με προδιάθεση π.χ. για σακχαρώδη διαβήτη απώλεια ( και διατήρηση αυτής) έστω και 5% του σωματικού βάρους ελαττώνει την πιθανότητα ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη τουλάχιστον 50%.
Γ΄ΒΗΜΑ: Μέθοδοι αντιμετώπισης- Αναλόγως των ατομικών παραγόντων κινδύνου (π.χ. δυσλιπιδαιμία, υπέρταση), του Δ.Μ.Σ, της περιμέτρου μέσης και των προσωπικών προτιμήσεων, ο ειδικός σε θέματα παχυσαρκίας θα συστήσει τον κατάλληλο συνδυασμό άσκησης, διαιτητικής αγωγής και σε ορισμένες περιπτώσεις φαρμακευτικής αγωγής.
Η χειρουργική επέμβαση συστήνεται μόνο σε επιλεγμένους ασθενείς με σοβαρού βαθμού παχυσαρκία που δεν έχουν ανταποκριθεί σε άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις.